Το Άμστερνταμ της Ολλανδίας, σε ένα πρωτόγνωρο πείραμα, και εν μέσω μιας περιόδου κατά την οποία η Ακροδεξιά αυξάνει παντού τις δυνάμεις της, αποφάσισε πως πρέπει να διοικείται από όλες μαζί τις διαθέσιμες (κυριολεκτικά) «προοδευτικές» πολιτικές δυνάμεις που προσφέρει η πολιτική παλέτα της χώρας. Σε μια πόλη όπου περίπου 6 στους 10 κατοίκους δεν είναι ολλανδικής καταγωγής και ο βαθμός πολυπολιτισμικότητας αγγίζει στατιστικές οροφές, οι κάτοικοι ανέδειξαν έναν συνδυασμό προερχόμενο από ένα κόμμα της οικολογικής αριστεράς (GroenLinks) σε πρώτη δύναμη (20%), επιβράβευσαν έναν άλλον προερχόμενο από ένα κόμμα με κοινωνικά ισχυρό φιλελεύθερο στίγμα (Democrats 66 – D66) σε δεύτερη δύναμη (16%), ενώ δευτερευόντως ανανέωσαν την σχετική εμπιστοσύνη τους σε δύο συνδυασμούς στηριζόμενους από δυο αριστερόστροφα κόμματα (Labor Party, Socialist Party) με ποσοστά 11% και 8% αντίστοιχα.
Τα αποτελέσματα όμως, για όσους γνωρίζουν την οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της Ολλανδίας, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Το ολλανδικό εκλογικό σώμα παρουσιάζει ιδιαίτερα στοιχεία πολιτικής συμπεριφοράς που συνέβαλαν αποφασιστικά στη συγκεκριμένη εξέλιξη, δείχνοντας ότι απέναντι στον διάχυτο θυμό για τα «παλαιά κόμματα» τον οποίο καλλιεργεί η Ακροδεξιά, υπάρχουν και άλλοι δρόμοι. Ευρήματα ερευνών κοινής γνώμης στην τρέχουσα συγκυρία το αποτυπώνουν με καθαρότητα: περίπου 6 στους 10 ψηφοφόρους του D66 βλέπουν θετικά το GroenLinks και παράλληλα 7 στους 10 που ψήφισαν τους τελευταίους διατηρούν θετική άποψη για το D66. Τι κοινό όμως έχουν οι απόψεις των δύο μεγάλων νικητών των δημοτικών εκλογών στο Άμστερνταμ, δηλαδή ενός μεταμοντέρνου αριστερού κόμματος με έντονα μεταυλιστική ατζέντα (GroenLinks) και ενός κεντρώου κόμματος με αμεσοδημοκρατικό και έντονα κοινωνικά φιλελεύθερο προσανατολισμό (D66); Σύμφωνα με τις μετρήσεις της εταιρείας Ιpsos, τα δύο κόμματα ευθυγραμμίζονται στον κοινωνικό άξονα «φιλελευθερισμός / συντήρηση», ταυτίζονται με θέσεις που διέπονται από «κοινή λογική» σε ζητήματα οικονομίας, ενώ δίνουν την «αίσθηση» στην κοινωνία πως δεν ταυτίζονται με «παλιές αντιλήψεις».
Το παράδειγμα της ολλανδικής πρωτεύουσας ίσως δείχνει πως η ανάδειξη μιας πολιτικής κουλτούρας συναίνεσης σε προοδευτική κατεύθυνση, μακριά από εθνοκεντρικές κραυγές, μοιάζει ένας δρόμος που δυνητικά μπορεί να περπατηθεί, ψηλαφίζοντας έτσι ένα μέλλον πιο αισιόδοξο για την Ευρώπη. Αυτή η διαπίστωση ίσως υποτιμά τη σημασία των συγκλίσεων επί ζητημάτων οικονομικού χαρακτήρα που αντικειμενικά πρέπει να έχουν οι κομματικές συνεργασίες, αλλά αυτό εξηγείται λόγω της γενικής αίσθησης πως η χώρα βαδίζει με σταθερά βήματα, ευνοώντας μετά-υλιστικές συμπορεύσεις. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή άπτεται μιας εμπεδωμένης κοινωνικής και πολιτικής κουλτούρας που αντιλαμβάνεται πως το κοινό καλό μπορεί να ψηλαφηθεί από την συμπόρευση δυνάμεων που χωρίς αγκυλώσεις τάσσονται με την κοινή λογική και την υπεράσπιση ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων που δεν σχετίζονται απαραίτητα με την οικονομική σφαίρα (θρησκευτική ελευθερία, αναγνώριση ίσων δικαιωμάτων σε ζευγάρια του ίδιου φύλου, ένταξη μεταναστών, χαρακτήρας ποινών, δικαιώματα ζώων κ.α.), ιδίως σε μια περίοδο όπου η εθνοκεντρική ατζέντα (μεταναστευτικό, ευρωσκεπτικισμός, αυταρχισμός) κυριαρχεί στο δημόσιο διάλογο.
Η συμφωνία τον κομμάτων όμως συμπεριλαμβάνει και άλλα πιο συγκεκριμένα σημεία, που απαντάνε σε πραγματικά προβλήματα της πόλης, μεταξύ των οποίων η φοιτητική εστίαση, με χτίσιμό 10.500 φοιτητικών απόλυτα οικολογικών διαμερισμάτων, καθώς τα τελευταία χρόνια περίπου 14% των φοιτητών εγκαταλείπουν τις σπουδές τους είτε διότι δεν μπορούν να βρουν σπίτι προς ενοικίαση, είτε γιατί τα ενοίκια είναι ιδιαιτέρως υψηλά. Επίσης, προβλέπεται η απαγόρευση στάθμευσης αυτοκινήτων σχεδόν στο σύνολο της πόλης εντός των επόμενων 3 χρόνων και η οριστική απαγόρευση στάθμευσης έως το 2025 στο σύνολο της πόλης. Μέχρι τότε το όριο ταχύτητας θα περιοριστεί σε όλους τους δρόμους της πόλης στα 30 χλμ/ώρα. Σε ένα πολύ εντυπωσιακό βήμα προς μια απόλυτα οικολογική πόλη, ο δήμος θα χρηματοδοτήσει με 150 εκατομμύρια ευρώ την κατασκευή ενός «πράσινου» εργοστάσιου, το οποίο με εναλλακτικές πηγές ενέργειας θα τροφοδοτεί το σύνολο της πόλης αντικαθιστώντας την λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον χρήση φυσικού αερίου. Επίσης η συμφωνία προβλέπει πως οι δημοτικοί φόροι θα αυξηθούν για τα εξαιρετικά υψηλά εισοδήματα, θα μειωθούν για τα εξαιρετικά χαμηλά καθώς και για τις επιχειρήσεις που είτε κρίνονται καινοτόμες, είτε «πράσινες». Τέλος, η συμφωνία προβλέπει νέους δημοκρατικούς θεσμούς πολιτών, οι οποίοι θα έχουν δικαίωμα να μπλοκάρουν αποφάσεις του ίδιου του δημοτικού συμβουλίου αν θεωρούν πως αυτές αντιτίθεται στην προγραμματική συμφωνία που δημοσιοποίησε η συμμαχία καθώς και ποινές «δημοτικού» χαρακτήρα για κατοίκους που συμπεριφέρονται ρατσιστικά.
Το παράδειγμα της συμπόρευσης των GroenLinks και του D66 στην πρωτεύουσα της Ολλανδίας, με ταυτόχρονη απομόνωση συντηρητικών νεοφιλελεύθερων δυνάμεων, ξεπερνάει τα τοπικά δημοτικά όρια. Ενδεικτικό της απήχησης της συνεργασίας είναι ότι πρωτοβουλία φίλων και μελών των δύο κομμάτων προσανατολίζονται σε από κοινού κεντρικές εκδηλώσεις και δράσεις το επόμενο διάστημα και είναι εμβληματικό από κάθε άποψη, ιδίως όταν δυνάμεις όπως αυτή του ακροδεξιού λαϊκιστή Wilders κατατροπώθηκαν στις τοπικές εκλογές όλων των μεγάλων αστικών κέντρων. Φαίνεται, πως παρά το γεγονός πως τα δύο κόμματα δεν θα μπορούσαν να βρεθούν στην ίδια πλευρά του κλασσικού άξονα «αριστερά – δεξιά», τόλμησαν με βάση τη κοινή λογική έναν έντιμο συμβιβασμό σε ορισμένα οικονομικά ζητήματα, ενώ βρέθηκαν σίγουρα στην ίδια πλευρά του αγώνα ενάντια στην συντήρηση και τον φόβο για το Διαφορετικό.
