Οι ομιλίες των πρωθυπουργών της χώρας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελούν παραδοσιακά μια σημαντική ευκαιρία, με στόχο είτε την συσπείρωση των ψηφοφόρων του κόμματος (κυρίαρχα όταν πρόκειται για την αρχή ενός εκλογικού κύκλου) είτε την εκ νέου διεκδίκηση της συμπάθειας τους δια μέσου της καλλιέργειας προσδοκιών (κυρίαρχα όταν πρόκειται για μια περίοδο εν μέσω ή προς το τέλος ενός εκλογικού κύκλου, δηλαδή σε χρονιά που αναμένεται διεξαγωγή εκλογών).
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν εξέπληξε κανέναν. Επιχείρησε να βαδίσει τον πρώτο δρόμο, αυτόν της συσπείρωσης των ψηφοφόρων που τον στήριξαν στις εθνικές κάλπες του Ιουλίου, είτε με την αυτοπεποίθηση της λελογισμένης επιλογής είτε «με μισή καρδιά για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ». Γιατί στην πραγματικότητα ο νέος πρωθυπουργός γνωρίζει ότι μεγάλη μερίδα πολιτών που ψήφισαν στις πρόσφατες κάλπες την Νέα Δημοκρατία αποτελούν ακροατήριο που θα μπορούσε να απογοητευτεί ή να θυμώσει αν διαψεύδονταν οι προσδοκίες που εκ νέου του δημιουργήθηκαν με την αλλαγή της κυβέρνησης και να μετακινηθεί προς τον άμεσο ανταγωνιστή, δηλαδή τον ΣΥΡΙΖΑ ή τους λιγότερο άμεσους ανταγωνιστές, που είναι κατά κύριο λόγο το ΚΙΝΑΛ και η ΕΛΛΥ. Και απαραίτητη προϋπόθεση για να μην διαψευστούν οι προσδοκίες του εκλογικού σώματος είναι αναμφισβήτητα μια εγκρατής στάση όσο αφορά στις εξαγγελίες θετικών μέτρων, η οποία ενδεχομένως να εκμηδενίσει και την απόσταση μεταξύ λόγων και πράξεων, προσδίνοντας στην νέα κυβέρνηση (και στον αρχηγό της) ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό που απώλεσε βαθμιαία η απερχόμενη (και ο αρχηγός της): την συνέπεια.
Δεδομένων των παραπάνω, τα ευρήματα της έρευνας που διεξήγαγε η Prorata (9-10 Σεπτεμβρίου) με στόχο την ανίχνευση συναισθημάτων απέναντι στην ομιλία του πρωθυπουργού είναι μάλλον αναμενόμενα. Η μέτριας, μεγάλης ή υπερβολικής έντασης αισιοδοξία μεταξύ των πολιτών που είδαν ή άκουσαν την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ΔΕΘ, κυριάρχησε ως συναίσθημα (55%), ενώ η αντίστοιχη μέτριας, μεγάλης ή υπερβολικής έντασης απογοήτευση (37%) και θυμός (34%) περιορίστηκαν σε δευτερεύοντα ρόλο.
Πιο συγκεκριμένα, η πλειοψηφία όσων νιώθουν εγγύτερα στη Νέα Δημοκρατία, το ΚΙΝΑΛ και την ΕΛΛΥ κυριαρχήθηκαν από το συναίσθημα της αισιοδοξίας, ενώ σε όσους νιώθουν εγγύτερα στον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜΕΡΑ25 το συναίσθημα που κυρίαρχα καλλιεργήθηκε ήταν η απογοήτευση και ο θυμός. Αναμενόμενα, η πολιτική αυτό-τοποθέτηση των πολιτών συσχετίζεται επίσης με το περιεχόμενο και την ένταση των συναισθημάτων, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία όσων τοποθέτησαν εαυτούς στα αριστερά (0-3) του άξονα πολιτικής τοποθέτησης, ο οποίος εκτείνεται από το 0 (Αριστερά) έως το 10 (Δεξιά), ένιωσαν κυρίαρχα θυμό και απογοήτευση. Παράλληλα, η συντριπτική πλειοψηφία όσων τοποθετήθηκαν στα δεξιά (7-10), στο κέντρο (4-6), αλλά και όσων απάντησαν πως «δεν έχουν νόημα πλέον οι τοποθετήσεις στον άξονα Αριστερά-Δεξιά» ένιωσαν σχεδόν καθολικά το συναίσθημα της αισιοδοξίας.
Ποιο όμως είναι το κοινωνικο-δημογραφικό προφίλ των αισιόδοξων και ποιο το αντίστοιχο των θυμωμένων και απογοητευμένων πολιτών που είδαν ή άκουσαν την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ΔΕΘ; Η απογοήτευση και ο θυμός εντοπίστηκαν κυρίαρχα μεταξύ των νεότερων ηλικιακά πολιτών (17 έως 34 ετών) και των ανέργων. Δηλαδή των μόνων κοινωνικοδημογραφικών ομαδοποιήσεων, που ο ΣΥΡΙΖΑ υπερτέρησε της Νέας Δημοκρατίας στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Ιδιαίτερη ένταση παρατηρήθηκε στην εμφάνιση του συναισθήματος της απογοήτευσης μεταξύ των ανέργων, καθώς το συγκεκριμένο συναίσθημα ένιωσε σε μεγάλο ή υπερβολικό βαθμό το 54% του συνόλου αυτών. Ενδεχομένως, μερίδα της συγκεκριμένης κοινωνικής κατηγορίας να είχε ήδη καλλιεργήσει περιορισμένης έκτασης προσδοκίες για εξαγγελίες που θα την αφορούσαν στοχευμένα, οι οποίες όμως ματαιώθηκαν -τουλάχιστον προσωρινά- από την παρουσία του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ.
Και ποιοι είναι εκείνοι οι πολίτες που ένιωσαν αισιοδοξία μετά το πέρας της ομιλίας του Κυριάκου Μητσοτάκη; Κυρίαρχα εκείνοι οι οποίοι είναι άνω των 35 ετών, οι μη ενεργοί οικονομικά πολίτες (συνταξιούχοι και όσοι/ες ασχολούνται με τα οικιακά) αλλά και όσοι δήλωσαν οικονομικά ενεργοί, δηλαδή όσοι απασχολούνται εργασιακά. Και σε αυτή την περίπτωση, οι συγκεκριμένες κοινωνικοδημογραφικές κατηγορίες συνδέονται άμεσα με τις εκλογικές προτιμήσεις του Ιουλίου, καθώς ήταν αυτές που συνέβαλλαν αποφασιστικά με την ψήφο τους στην μεγάλη εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας.
Κάθε χρόνο η παρουσία των πολιτικών αρχηγών στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί αναμφισβήτητα μια ευκαιρία πρώτης τάξης είτε για να κερδηθούν οι -χαμένες- εντυπώσεις δια μέσου της καλλιέργειας προσδοκιών, είτε να οικοδομηθούν τα χαρακτηριστικά εκείνα στο προφίλ του εκάστοτε πολιτικού αρχηγού, που εκτιμάται από τα κομματικά επιτελεία ότι θα αποτελέσουν απαραίτητο εφόδιο για μελλοντικές εκλογικές (και μη) αναμετρήσεις. Η Νέα Δημοκρατία, έχοντας πρόσφατα κερδίσει δύο εκλογικές μάχες δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το πρώτο, δηλαδή να κερδίσει τις εντυπώσεις μέσω καλλιέργειας προσδοκιών αλλά πολύ περισσότερο φαίνεται να επιλέγει στρατηγικά να ενισχύσει την αίσθηση ότι ο αρχηγός της είναι απαρέγκλιτα συνεπής και ότι αυτό το χαρακτηριστικό αποτελεί το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα του έναντι του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
