Σύντομη Ανάλυση: Οι εκλογές στο Βασίλειο της Ευημερίας, Βαυαρία 2018

Εδραίωση της ακροδεξιάς, κατακερματισμός δυνάμεων, αποστοίχιση από ό,τι θεωρείται «παλιό»,  συμπίεση του παραδοσιακού κέντρου. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών στη Βαυαρία επιβεβαίωσε τον κανόνα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα. Τι το διαφορετικό είχε όμως η Βαυαρία;

Διακρίνονται δύο σημεία:

(α) η αποσύνδεση της κομματικής αποστοίχισης από την οικονομική κρίση

Τα εκλογικά αποτελέσματα στο κρατίδιο της «ευημερίας», όπως αποκαλείται η Βαυαρία των βιομηχανικών κολοσσών της BMW και της Siemens, καθώς και της χαμηλότερης εγκληματικότητας και ανεργίας στη Γερμανία, ανέδειξαν με εντυπωσιακό τρόπο πως δεν αρκεί να «τα κάνεις καλά». Η μη επιβράβευση του CSU και SPD από τους ψηφοφόρους για την δεδομένη ευημερία της περιοχής, δείχνει πως η απαξίωση προς το «παλιό» και η αποστοίχιση από τα παραδοσιακά κόμματα είναι μια γενικευμένη τάση που δε σχετίζεται απαραίτητα με την αποτελεσματικότητα των συγκεκριμένων κομμάτων. Είναι μια αποστοίχιση με πιο βαθιές ρίζες, που σχετίζεται με το ποιος κυβερνά και το ποιος είναι υπεύθυνος για την μεγάλη -και μάλλον απαισιόδοξη- εικόνα της Ευρώπης σήμερα.

(β) η μετακίνηση ψηφοφόρων προς το προοδευτικό κέντρο

Οι απώλειες του CSU και του SPD δεν ευνόησαν μόνο το ακροδεξιό AfD, όπως ίσως θα περίμενε κανείς λόγω του προσφυγικού ζητήματος, αλλά και το κόμμα των Πρασίνων. Ηλικιακά νεότεροι και πολιτικά μετριοπαθέστεροι ψηφοφόροι έδωσαν μια σημαντική ώθηση στους Πράσινους, οι οποίοι εκτοξεύθηκαν σε διπλάσια από τα συνήθη ποσοστά τους, στο 18%.

Γιατί όμως μια μετριοπαθής πολιτική δύναμη, η οποία διαχρονικά εξασφάλιζε μονοψήφια ποσοστά, εκτοξεύθηκε στο 18%; Είναι το υψηλό βιοτικό επίπεδο ο κομβικός παράγοντας ερμηνείας ενός τέτοιου ανάστροφου φαινομένου; Το παράδειγμα της Βαυαρίας δείχνει ότι οι πολίτες σε συνθήκες ευημερίας κυρίαρχα δεν αναζητούν (ή δεν κατασκευάζουν) εχθρούς, αλλά προσπαθούν να καταπιαστούν με τα μεγάλα ζητήματα της εποχής (κλιματική αλλαγή, νέες τεχνολογίες, κοινωνικά δικαιώματα), συστρατευόμενοι με όσους αναμετρούνται με αυτά. Υπό αυτή την έννοια, το «δίδαγμα» των Βαυαρικών εκλογών μοιάζει να είναι πως ορισμένα νέα προοδευτικά κόμματα αποτελούν έναν άλλον πόλο πολιτικής στοίχισης -πέρα από αυτόν της ακροδεξιάς – υπό συνθήκες ευημερίας .

Σε μια πιο θυμική διάσταση της εκλογικής συμπεριφοράς στην Ευρώπη, μοιάζει λοιπόν να υπάρχει ορατός αντίπαλος απέναντι στην άνοδο της ακροδεξιάς, η οποία φανερά συγκροτείται στη βάση του θυμού: ο «προοδευτικός ρεαλισμός» που επαναφέρει την ελπίδα της κοινωνικής αλλαγής και ο οποίος όμως δεν διατηρεί δεσμούς με το «παλιό», αναπόσπαστο κομμάτι του οποίου είναι και η «παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία». Οι «θυμωμένοι» ψηφοφόροι στοχοποιούν το λεγόμενο «παλιό» ως υπεύθυνο για τη μεγάλη -και απαισιόδοξη-  εικόνα της Ευρώπης, ενισχύοντας έτσι «νέες» δυνάμεις που προτείνουν λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα, μακριά από τον φόβο που δημιουργεί η εναλλακτική επιλογή της εθνικιστικής και ξενοφοβικής κατεύθυνσης των ακροδεξιών κομμάτων.

Το «Βασίλειο της Ευημερίας» δεν είναι βέβαια η μέση ευρωπαϊκή περίπτωση. Τέτοιες δυνάμεις δείχνουν να δυσκολεύονται σε χώρες που βιώνουν σημαντική μείωση του βιοτικού τους επιπέδου. Ο νέος μεταϋλισμός δείχνει να είναι και πάλι προνόμιο των πλουσίων κοινωνιών.

 

Σχετικά Άρθρα