Σύντομη Ανάλυση: Η Τουρκία και εμείς. Περιπέτειες δημοκρατίας στις αίθουσες του Αρείου Πάγου

Η υπόθεση των οκτώ τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα την επομένη του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Τουρκία (16 του περασμένου Ιουλίου) συνδέει με μια ιδιόμορφη σχέση  τα δύο κράτη μεταξύ τους, ως προς το κράτος δικαίου και εν τέλει τη Δημοκρατία τους. Η υπόθεση ενώπιον του  Άρειου Πάγου, στο αίτημα της τουρκικής κυβέρνησης να εκδοθούν οι άνθρωποι αυτοί, πέρα από τη συζήτηση για το τι έπραξαν στα αλήθεια την κρίσιμη εκείνη ημέρα, θα φέρει στο φως της δημοσιότητας το γεγονός της εδραίωσηςπολιτειακά, νομικά και πραγματικά, ενός αυταρχικού κράτους που σταδιακά αλλά με σταθερά και γοργά βήματα έχει εγκαθιδρύσει μια ιδιότυπη δικτατορία. Εδώ, λοιπόν, καλούμαστε να τοποθετηθούμε για κάτι που δεν συζητάμε, καθώς αποφεύγομε τις τυχόν συλλογικές παρενέργειες, για Ευρώπη και Ελλάδα. Τώρα, όμως, όλοι καλούμαστε να πάρουμε θέση. Και η Δικαιοσύνηκαι οι πολίτες. Εν τέλει καλούμαστε να δούμε το επίπεδο Δημοκρατίας στην Τουρκία μέσα από τα δικά μας κριτήρια για την Δημοκρατία, όπως διαμορφώνονται εδώ στην Ελλάδα. Και στα δύο πεδία, δηλ. Δικαιοσύνη και κοινή γνώμη, υπεισέρχεται έναν άλλος αδήλωτος παράγοντας, συχνά καθοριστικός, μια «εθνική στάση» που υπαγορεύεται άρρητα από το «εθνικό συμφέρον» όπως αυτό επηρεάζει διάχυτα την κρίση, είτε του δικαστή είτε του κάθε πολίτη όταν αξιολογεί τα πράγματα.

Να εκδώσουμε, λοιπόν, τους Οκτώ στην Τουρκία ή όχι; Το ερώτημα κλήθηκαν να απαντήσουν οι αεροπαγίτες δικαστές και οι εισαγγελείς, οι οποίοι δίκασαν σε τρείς ομάδες τους εν λόγω ανθρώπους (γιατί άραγε;) αλλά και η κοινή γνώμη, δηλαδή 1000 έλληνες πολίτες που απάντησαν σε σχετικά ερωτήματα της δημοσκοπικής έρευνας της ProRata που υλοποιήθηκε μεταξύ 14 και 16 Δεκεμβρίου 2016. Η έρευνα έδειξε ότι το 60% των Ελλήνων αντιτίθενται στην έκδοση των Οκτώ και το 20% αυτών δεν γνωρίζουν/δεν απαντούν. Αντίθετα μόνον το 20% τάσσεται υπέρ της έκδοσής τους στην Τουρκία. Δεν γνωρίζουμε, όμως που στηρίζεται η κρίση αυτή, θετική ή αρνητική. Από την έρευνα γίνονται ορατές ορισμένες εσωτερικές διακυμάνσεις ανά ηλικία, κομματική τοποθέτηση και επαγγελματικό προφίλ. Οι διαφοροποιήσεις δεν είναι πολύ μεγάλες, όμως ενδεικτικά αξίζει να αναφερθούν ορισμένες: οι συνταξιούχοι φέρονται να έχουν την εντονότερη επιθυμία να μην εκδοθούν οι Οκτώ (65%), οι απόφοιτοι ΙΕΚ και οι φοιτητές να εκφράζουν την εντονότερη βούληση να εκδοθούν (32-33%%). Ως προς την κομματική τοποθέτησητου δείγματος δεν γίνονται ορατές μεγάλες αποκλείσεις μεταξύ των ψηφοφόρων, εκτός από την περίπτωση αριστερών και δεξιών που βλέπουν περισσότερο με εθνικό μάτι την μη έκδοση στην «εχθρό» Τουρκία ή εκείνων που ενδεχομένως έχουν κριτήριο την κατάσταση του κράτους δικαίου στην γείτονα. Περισσότερο αδιάφοροι είναι οι προσκείμενοι στην ΝΔ με ποσοστό 26% να μην απαντούν. Αποφασισμένοι να πάρουν θέση είναι οι προσκείμενοι στους ΑΝΕΛ, την Ένωση Κεντρώων και την ΛΑΕΝ, και κατά συνέπεια έχουν αυξημένα ποσοστά στην θετική ή αρνητική τους στάση απέναντι στο ενδεχόμενο της έκδοσης. Αξιοσημείωτη είναι, τέλος, η σχετικά αυξημένη τάση υπέρ της έκδοσης από τους 35αρηδες (35-44 ετών) με αυξημένο ποσοστό αδιαφορίας και χαμηλότερο ποσοστό στην έκφραση γνώμης να μην εκδοθούν(47%), ενώ αντίθετα οι συνταξιούχοι είναι οι πρώτοι στην άποψη κατά της έκδοσης (63%).

Η στάση όμως των δικαστών του Αρείου Πάγου θα είναι αυτή που θα κρίνει το στοίχημα της δημοκρατίας μας, κρίνοντας το επίπεδο του κράτος δικαίου στην Τουρκία και τον κίνδυνο που διατρέχουν οι οκτώ εκζητούμενοι: Δηλαδή να μη τύχουν δίκαιης δίκης, να υποστούν βασανιστήρια και να θανατωθούν, είτε χωρίς δίκη, είτε με την ενδεχόμενη επαναφορά της θανατικής καταδίκης και μάλιστα αναδρομικά. Καθώς το κρίσιμο ζητούμενο είναι ο κίνδυνος αυτός, στην δίκη ενώπιον του ΑΠ εξετάστηκε η κατάσταση των εγγυήσεων για τα θεμελιώδη δικονομικά και ουσιαστικά δικαιώματα του ανθρώπου όπως ισχύουν στην Τουρκία σήμερα. Οι εγγυήσεις αυτές δεν υπάρχουν σε δύο επίπεδα. Το νομικό επίπεδο, καθώς έχουν αρθεί από την ίδια την κυβέρνηση με πλήθος διαταγμάτων τα οποία διέλυσαν το οικοδόμημα των εγγυήσεων αυτών (π.χ. παρατεταμένη περίοδος στα χέρια της αστυνομίας χωρίς δικαίωμα αναφορά στις δικαστικές αρχές, περιορισμοί στην επικοινωνία με δικηγόρο, απολύσεις και φυλάκιση χιλιάδων δικαστών και φυλακίσεις δικηγόρων, μέτρα κατά της οικογένειας των κατηγορούμενων και πάρα πολλά άλλα). Το πραγματικό επίπεδο, όπου στις σκοτεινές ζώνες που δημιουργούνται από την άρση των εγγυήσεων των δικαιωμάτων, οι περιπτώσεις βασανιστηρίων και οι θάνατοι κρατουμένων πολλαπλασιάζονται. Οι τρεις εισαγγελείς ανέδειξαν την κατάσταση αυτή και πρότειναν την μη έκδοση χωρίς περιστροφές. Η κρίση τώρα των δικαστών θα θέσει ένα τέλος στην αναμονή που επιτείνει το πρόβλημα. Εκτός και εάν τελικά παραπεμφθεί το ζήτημα στην Ολομέλεια του ΑΠ, και η συζήτηση αρχίσει από εκεί που την αφήσαμε, ίσως δίνοντας μια «βολική» χρονική παράταση.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και την παράλληλη διαδικασία για το αίτημα ασύλου, η οποία μπορεί να δώσει αναπάντεχα τη λύση στην οδυνηρή εκκρεμότητα, καθόσον η κυβέρνηση παρακολουθεί αμήχανα την όλη διαδικασία. Τουλάχιστον τις αρχικές τοποθετήσεις που έκλειναν το μάτι υπέρ της έκδοσης, αντικατέστησε η σιωπή. Ας ελπίσουμε ότι αυτό σημαίνει ευθυγράμμιση με τα όσα επιτάσσει η κοινή λογική και το δίκαιο, που εκφράζει η κοινή γνώμη και η εισαγγελική πρόταση, αντίστοιχαυποδεικνύοντας μια λύση που είναι μονόδρομος. Γιατί, αντίστροφα, η απόφαση υπέρ της έκδοσης των Οκτώ θα σημάνει αυτόματα ότι η Δικαιοσύνη και το κράτος δικαίου πάσχουν σοβαρά και στη χώρα μας. Και αυτό θα αποτελέσει μιαν ακόμα ήττα όλων μας.

Σχετικά Άρθρα